Een leerling vertelde me laatst dat hij mijn hulp als docent-assistent toch niet nodig had bij het schrijven van een zakelijke brief. “Ja, maar mevrouw, wanneer ik het voor het echt moet doen, vraag ik toch wel ChatGPT”, is wat hij tegen mij zei. Ik begon me op dat moment af te vragen: is het eigenlijk wel zo goed dat leerlingen ChatGPT gebruiken voor hun schoolwerk?
ChatGPT is zonder twijfel een fijn hulpmiddel. Het kan teksten schrijven, uitleg geven over lastige onderwerpen en zelfs feedback geven op geschreven werk. Voor kinderen en jongeren is het soms echt een uitkomst. Wanneer je vastloopt bij een opdracht of iets simpelweg niet snapt, dan legt ChatGPT het geduldig en op een begrijpelijke manier uit. In dat opzicht is het net een extra docent – altijd beschikbaar, altijd behulpzaam (OpenAI, 2023).
Toch zit daar ook een keerzijde aan. Het maakt het wel héél makkelijk om dingen niet zelf te doen. Waarom zou je zelf nadenken over de structuur van een betoog als een AI dat in enkele seconden voor je doet? Als leerlingen constant hun opdrachten laten maken door een chatbot, leren ze dan nog wel écht iets? En hoe kunnen docenten nog zien wat een leerling zelf kan?
Er zijn inmiddels ook zorgen vanuit het onderwijsveld. Uit onderzoek blijkt dat bijna 60% van de docenten merkt dat leerlingen AI gebruiken bij opdrachten, en velen maken zich zorgen over de impact op schrijfvaardigheid en kritisch denken (Kommers & de Wit, 2023). Bovendien ontstaat er ongelijkheid: niet elke leerling weet hoe je ChatGPT effectief gebruikt of heeft toegang tot goede technologie thuis.
Een mogelijke oplossing is om schrijfopdrachten in de les te laten maken, zodat leerlingen het werk echt zelf doen. Ook kan het helpen om werkstukken mondeling te laten toelichten. Op die manier kun je als docent beter inschatten of iemand de stof begrepen heeft. Daarnaast kan het waardevol zijn om leerlingen bewust te maken van hoe ze ChatGPT op een verantwoorde manier kunnen inzetten: als hulpmiddel, niet als vervanger.
Eén ding is zeker: ChatGPT verandert de manier waarop we leren. Het kan ons helpen slimmer te werken, sneller toegang te krijgen tot informatie, en lastige concepten begrijpelijker te maken. Maar net als bij elke technologie moeten we leren hoe we er goed en eerlijk mee omgaan. Want leren gebeurt niet alleen door het juiste antwoord te krijgen, maarjuist door te proberen, fouten te maken en zelf na te denken.
Bronnenlijst:
Kommers, P., & de Wit, L. (2023). AI in het klaslokaal: kansen en zorgen volgens docenten. OnderwijsMonitor.
OpenAI. (2023). ChatGPT: Optimizing Language Models for Dialogue. Geraadpleegd van https://openai.com/chatgpt