Muziektherapie
Muziek luisteren is voor veel mensen een hobby of een manier van ontspannen. Maar zou muziek ook meer kunnen zijn dan dat? Er zijn aanwijzingen dat muziektherapie een effectieve interventie kan zijn. Maar wat is muziektherapie? Hoe wordt het vormgegeven? En is het daadwerkelijk effectief?
Muziektherapie is het gebruik van muziek en muziekelementen als interventie in een medische, educationele en alledaagse context met individuen, groepen, families of gemeenschappen die de kwaliteit van hun leven willen optimaliseren en hun gezondheid en welzijn willen bevorderen (World Federation of Music Therapy, 2021).
Muziektherapie kan in actieve en receptieve vorm gegeven worden. Tijdens actieve muziektherapie zijn cliënten bezig met het maken van muziek. Improvisatie wordt hierbij het vaakste toegepast (Gold et al., 2009). Bij de receptieve vorm krijgen cliënten vooral muziek te horen (Bruscia, 2014; Wheeler, 2015).
Tijdens muziektherapie worden vervelende gevoelens en gedachten omgezet naar positieve gevoelens en emoties. Hierbij worden er vaak aan doelen gewerkt zoals het opbouwen van een positief zelfbeeld (Amstelring, z.d.). Je kan in aanmerking komen voor muziektherapie door een verwijzing van de psycholoog of huisarts. Cliënten komen met diverse problemen bij een muziektherapeut terecht. Deze problemen variëren van een depressie tot communicatieproblemen. Muziektherapie kan individueel gegeven worden, maar het kan ook in groepsverband (Archipel, z.d.).
Volgens een neurowetenschapper kan muziek stress verminderen, een gemoedstoestand verbeteren en helpen bij dementie. Ook een muziektherapeut sprak positief over de effecten van muziektherapie. Zo zou deze vorm van therapie kunnen helpen bij concentratieproblemen en zou het een vergelijkbaar effect hebben met andere psychologische hulp. Daarbij vertelde dat het luisteren van muziek die je leuk vindt kan zorgen voor het vrijkomen van endorfine en dopamine, die zorgen voor een goed gevoel (RTL Nieuws, 2021).
Ook hoogleraar Erik Scherder is positief over muziektherapie. Volgens Scherder is muziek een vorm van communicatie, en worden taalgebieden in de hersenen geactiveerd. Deze taalgebieden zijn ook gebieden die gevoelig zijn voor impulscontrole en agressiviteit. Hierdoor kan muziek gekoppeld worden aan impulscontrole en agressiebeheersing. Daarbij komt er een verwachtingselement kijken bij muziek. Als je muziek luistert kun je nadenken over wat voor melodie er gaat komen of als je een nummer goed kent weet je hoe dat nummer gaat. Hierdoor wordt verwachting ingevuld, verteld Scherder, waardoor je een goed gevoel kan krijgen (NPO Radio 2, 2021).
Uit een meta-analyse bleek dat muziektherapie, gecombineerd met andere hulp, een significant korte termijn effect heeft. Zo werden angstsymptomen verminderd en heeft deze therapie een positief effect op depressie. Verder waren er geen grote verschillen gevonden tussen de twee vormen van muziektherapie, actieve therapie en receptieve therapie (Aalbers et al., 2017).
Kortom, het lijkt erop dat muziektherapie een werkzame interventie kan zijn voor verschillende problemen en hulpvragen. Dus aarzel vooral niet om je favoriete nummer aan te zetten voor de extra geluksstofjes!
Literatuur
Aalbers, S., Fusar-Poli, L., Freeman, R. E., Spreen, M., Ket, J. C., Vink, A. C., Maratos, A., Crawford, M., Chen, X. J., & Gold, C. (2017). Music therapy for depression. Cochrane Database of Systematic Reviews, 2017(11). https://doi.org/10.1002/14651858.cd004517.pub3
Amstelring. (z.d.). Muziektherapie: Leren omgaan met nare gevoelens. Geraadpleegd op 30 maart 2022, van https://www.amstelring.nl/muziektherapie-in-verpleeghuis
Archipel. (z.d.). Muziektherapie is er voor het bewust maken van gevoelens. Geraadpleegd op 30 maart 2022, van https://www.archipelzorggroep.nl/behandeling/behandelingen/muziektherapie
Bruscia KE. Defining Music Therapy. 3rd Edition. University Park, Illinois, USA: Barcelona Publishers, 2014
Gold, C., Solli, H. P., Krüger, V., & Lie, S. A. (2009). Dose–response relationship in music therapy for people with serious mental disorders: Systematic review and meta-analysis. Clinical Psychology Review, 29(3), 193–207. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2009.01.001
NPO Radio 2. (2020, 21 september). Erik Scherder over muziek als therapie bij kinderen met oorlogstrauma’s. Geraadpleegd op 30 maart 2022, van https://www.nporadio2.nl/nieuws/npo-radio-2/73be7d05-c7fa-48bc-a376-69c7bb435173/erik-scherder-over-muziek-als-therapie-bij-kinderen-met-oorlogstrauma-s
RTL Nieuws. (2021, 14 januari). “Muziektherapie net zoveel effect als psycholoog”. Geraadpleegd op 30 maart 2022, van https://www.rtlnieuws.nl/editienl/artikel/5208578/depressie-muziektherapie-muziek-luisteren-stress
Wheeler BL. Music Therapy Handbook. New York, New York, USA: Guilford Publications, 2015
World Federation of Music Therapy. (2021, 5 november). About WFMT. Geraadpleegd op 30 maart 2022, van https://wfmt.info/wfmt-new-home/about-wfmt/