Het lerarentekort

Momenteel is er sprake van een groot lerarentekort. Regelmatig worden basisschoolklassen opgesplitst of naar huis gestuurd, als een leerkracht bijvoorbeeld ziek is. Ook staan er vaak invallers voor de klas, zowel bevoegd als onbevoegd. Verder staan er ook gepensioneerde leerkrachten voor de klas, vangen stagiairs klassen op of komen leerkrachten naar school op hun vrije dag (Lauret, 2020). Daarbij hebben scholen waarbij het merendeel van de leerlingen een migratieachtergrond heeft vaker vacatures openstaan, wat ook bijdraagt aan de kansenongelijkheid (Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, 2019a).

Naast dat er in het basisonderwijs een lerarentekort is, zijn er in het voorgezet onderwijs ook tekorten. De verwachting is dat er vooral tekorten zullen zijn bij de vakken Nederlands, Duits, Frans, informatica, scheikunde, natuurkunde, wiskunde en klassieke talen. Daarbij zullen er naar verwachting ook minder studenten zich aanmelden bij de leraarsopleiding voor deze vakken (Bakker,2021).

Oorzaken

Er zijn verschillende oorzaken voor het ontstaan van het lerarentekort. Zo zijn oudere leraren gestopt met lesgeven en zijn dus gepensioneerd. Er zijn minder nieuwe leerkrachten, wat onder andere komt doordat er minder studenten zijn die kiezen voor de pabo en/of andere lerarenopleidingen. Ook stopt een deel van de leerkrachten binnen vijf jaar na het afstuderen (Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, 2019b)..

Daarnaast hebben de studenten die een lerarenopleiding doen ook last van het lerarentekort. Zij moeten al snel stages doen, waardoor zij geen tijd hebben om te wennen aan hun opleiding. Daarbij wordt al meteen van hen bepaalde vaardigheden, competenties en kennis vereist. Ook worden de leraren-in-opleiding gevraagd door bemiddelingsbureaus en scholen, met als resultaat dat zij langer doen over hun opleiding of de opleiding niet afronden. Dit leidt er ook toe dat er minder studenten de lerarenopleiding succesvol afronden (Bakker, M., 2021).

Het lerarentekort is dus niet te wijten aan één specifieke oorzaak, maar aan een combinatie van verschillende factoren.

Gevolgen

Een direct gevolg van het lerarentekort zijn achteruitgangen en achterstanden bij leerlingen. Klassen waarbij er een lange periode geen vaste docent beschikbaar was, halen bijvoorbeeld mindere scores op toetsen. Leerlingen hebben een beperkte woordenschat, en gaan in het voortgezet onderwijs eerder naar MAVO. Leerlingen hebben vooral achterstanden op de kernvakken; taal en rekenen. In klassen waarbij verschillende leerkrachten moeten invallen krijgen leerlingen soms niet alle lesstof. Daarbij is er minder ruimte om de lesstof te oefenen, waardoor leerlingen op toetsen mindere scores halen. Kortom, er is weinig sprake van continuïteit, wat kan leiden tot achterstanden (Van Gaalen, 2019).

Van leerlingen wordt veel zelfstandigheid gevraagd, wat voor sommigen moeilijk kan zijn. Daarbij weet een vaste leerkracht waar een kind moeite mee heeft en een invaller weet dat niet. Dit kan voor het kind erg vervelend zijn, omdat een invaller niet weet waar die rekening mee moet houden. Daarbij hebben kinderen een vaste docent nodig, omdat dit hen veiligheid en rust biedt. Kinderen kunnen het naar vinden als ineens een ander persoon hun aanspreekt, waardoor het vervelend is als zij vaak andere leerkrachten hebben (Lauret, 2020).

Door corona is het probleem ook groter geworden. Momenteel zijn er veel achterstanden ontstaan door de coronacrisis en het is moeilijk om deze in te halen. Dat komt ook deels door het lerarentekort. Als een leerkracht ziek is, door bijvoorbeeld corona, is er vaak geen invaller beschikbaar (Francino, 2021).

Oplossingen/interventies

Om ervoor te zorgen dat studenten de lerarenopleidingen succesvol afronden en dus later ook werkzaam zijn als docent, zijn er verschillende veranderingen nodig. Het merendeel van de studenten wil graag een opleiding die past bij hun behoeften, waarbij er sprake is van reële verwachtingen en voldoende begeleiding.  Daarbij is het belangrijk dat zij voldoende ondersteuning, ruimte en verbondenheid met docenten en medestudenten hebben (Bakker, M., 2021).  Daarnaast zou het voor het voortgezet onderwijs helpen als het behalen van een dubbele bevoegdheid makkelijker wordt. Een dubbele bevoegdheid houdt in dat een docent bevoegd is om twee verschillende vakken te geven, zoals scheikunde en biologie (Bakker, S., 2021b).

De Algemene Vereniging Schoolleiders (2021), hebben ook nog enkele suggesties voor het terugdringen van het lerarentekort, zoals meer aandacht besteden aan het beroep van de docent. Daarbij zou de zij-instoom gestimuleerd moeten worden. Ook zou het van belang kunnen zijn als er meer onderzoek wordt gedaan naar de studie-uitval binnen de lerarenopleiding, zodat het duidelijker wordt waarom studenten uitvallen en wat daarvoor de oplossing kan zijn. Tot slot is het belangrijk om te investeren in de begeleiding van beginnende leerkrachten.

Momenteel is het moeilijker voor mbo’ers om naar de pabo te gaan. Dit komt door de verplichte toelatingstoetsen. Er zijn drie toelatingstoetsen; geschiedenis, aardrijkskunde en natuur en techniek. Deze zijn ingevoerd zodat de opleidingen geen tijd kwijt zijn met het bijspijkeren van deze kennisvaardigheden. Het probleem hierbij is dat mbo’ers gemiddeld minder scoren op de toetsen, met als gevolg dat zij niet naar de pabo kunnen. Om ervoor te zorgen dat er meer mbo’ers kunnen beginnen aan de pabo zouden de toetsen anders vormgegeven moeten worden (Bakker, S,. 2021a).

Een hele andere interventie is het idee om een schoolweek van vier dagen in te zetten. Alle kernvakken zouden in principe in vier schooldagen gegeven kunnen worden. Het resultaat is dat leerlingen naar school gaan en alleen vakken krijgen zoals taal en rekenen. Dit zorgt er echter wel voor dat leuke activiteiten wegvallen. Om ervoor te zorgen dat kinderen wel tijd hebben om leukere activiteiten te doen, zoals gymmen en handenarbeid, zou de vrije dag gebruikt moeten worden om hieraan aandacht te besteden. Om dat uit te voeren zouden verschillende organisaties en instellingen ingezet moeten worden (Francino, 2021).

Al met al zijn er verschillende oorzaken en gevolgen van het lerarentekort. Maar één ding is zeker; er moet worden gewerkt aan oplossingen, want deze situatie is voor niemand wenselijk.

Literatuur

Algemene Vereniging Schoolleiders. (2021, 19 juli). Lerarentekort bij tekortvakken heeft meerdere oorzaken. Geraadpleegd op 3 januari 2022, van https://avs.nl/actueel/nieuws/lerarentekort-bij-tekortvakken-heeft-meerdere-oorzaken/

Bakker, M. (2021, 15 december). Druk van lerarentekort draagt bij aan uitval leraren-in-opleiding. ScienceGuide. Geraadpleegd op 3 januari 2022, van https://www.scienceguide.nl/2021/12/druk-van-lerarentekort-draagt-bij-aan-uitval-leraren-in-opleiding/

Bakker, S. (2021a, oktober 1). Toelatingstoetsen pabo nog steeds struikelblok voor toekomstige leraar. NU – Het laatste nieuws het eerst op NU.nl. Geraadpleegd op 3 januari 2022, van https://www.nu.nl/binnenland/6159345/toelatingstoetsen-pabo-nog-steeds-struikelblok-voor-toekomstige-leraar.html

Bakker, S. (2021b, 28 december). De tekorten van 2021: Hoe het lerarentekort door vergrijzing al lang voorzien was. NU – Het laatste nieuws het eerst op NU.nl. Geraadpleegd op 3 januari 2022, van https://www.nu.nl/binnenland/6173539/de-tekorten-van-2021-hoe-het-lerarentekort-door-vergrijzing-al-lang-voorzien-was.html

Francino, K. (2021, 3 december). De oplossing voor het lerarentekort: een vierdaagse schoolweek. Trouw. Geraadpleegd op 3 januari 2022, van https://www.trouw.nl/opinie/de-oplossing-voor-het-lerarentekort-een-vierdaagse-schoolweek~bb9a3daf/

Lauret, N. A. (2020, 14 maart). Gevolgen lerarentekort: “De ontwikkeling van de kinderen stagneert”. RTV Drenthe. Geraadpleegd op 3 januari 2022, van https://www.rtvdrenthe.nl/nieuws/158116/Gevolgen-lerarentekort-De-ontwikkeling-van-de-kinderen-stagneert

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. (2019a, 10 april). Oplopend lerarentekort bedreiging voor gelijke kansen in het onderwijs. De Staat van het Onderwijs | Inspectie van het onderwijs. Geraadpleegd op 3 januari 2022, van https://www.onderwijsinspectie.nl/onderwerpen/staat-van-het-onderwijs/trends-in-het-onderwijs/leraren-en-lerarentekort/oplopend-lerarentekort-bedreiging-voor-gelijke-kansen-in-het-onderwijs

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. (2019b, april 25). Lerarentekort en kansenongelijkheid. De Staat van het Onderwijs | Inspectie van het onderwijs. Geraadpleegd op 3 januari 2022, van https://www.onderwijsinspectie.nl/onderwerpen/staat-van-het-onderwijs/trends-in-het-onderwijs/primair-onderwijs/lerarentekort-en-kansenongelijkheid

Van Gaalen, E. (2019, 14 september). Kinderen presteren slechter door lerarentekort. AD.nl. Geraadpleegd op 3 januari 2022, van https://www.ad.nl/binnenland/kinderen-presteren-slechter-door-lerarentekort~af2e3b4f/

Waarom toch steeds dat geknal?

Met het einde van het jaar inzicht, hoor je steeds vaker knallen van vuurwerk. Ook op de nieuwssites zie je steeds vaker berichten over vuurwerk gebruik, vaak door jongeren. Zo was er laatst nog een artikel met als headline ‘Politie vindt illegaal zwaar vuurwerk bij 11-jarigen na melding door moeder’’. Deze moeder vond in de kamer van haar 11-jarige zoon illegaal vuurwerk, wat hij had gekregen van een andere leeftijdsgenoot (van Wijngaarden, 2021). Naast dat dit natuurlijk erg problematisch is, had het ook veel erger kunnen aflopen. Het vuurwerk dat dit jongetje in zijn kamer had is erg gevaarlijk. Daarbij is het vuurwerk bestemd voor mensen met gespecialiseerde kennis, wat de 11-jarige niet heeft.

Vuurwerk wordt verdeeld in verschillende categorieën. Het vuurwerk wat het jongen van 11 had, is categorie F4 vuurwerk. De andere categorieën zijn F1, F2 en F3. Onder F1 vallen bijvoorbeeld sterretjes, omdat dit vuurwerk bijna geen geluid oplevert, en ook bijna geen gevaar meebrengt. Vanaf 12 jaar mag je F1 vuurwerk kopen en afsteken, ook in huis. Categorie F2 is vuurwerk met weinig gevaar en een laag geluidsniveau, zoals rotjes. De derde categorie, F3 vuurwerk (zoals pijlen), brengt middelmatig gevaar met zich mee. Daarbij levert F3 ook meer geluid op, maar dit is niet schadelijk voor de menselijke gezondheid. Tijdens de jaarwisseling van 2021-2022 is alleen vuurwerk uit categorie F1 toegestaan (Ministerie van Algemene Zaken, 2021; Overheid, 2021). Vuurwerk wordt onderverdeeld in verschillende categorieën. Dus waarom gebruiken jongeren dan vuurwerk?

‘Verveling, ik had rotjes over’, het antwoord van een anonieme respondent (man).  Een andere respondent (man) zegt dat hij vuurwerk afsteekt omdat hij het leuk en mooi vindt. Daarbij voegde hij eraan toe dat knalvuurwerk voor de kick is en siervuurwerk omdat het mooi is.  Een vrouwelijke respondent, die zelf geen vuurwerk gebruikt, denkt dat jongeren vuurwerk afsteken om rebels te zijn. Andere vrouwelijke respondenten, die zelf geen vuurwerk afsteken, denken dat jongeren vuurwerk afsteken omdat ze het stoer vinden, het mooi vinden of de harde knal leuk vinden. Daarbij verwachten respondenten dat jongeren ook door groepsdruk vuurwerk af gaan steken. Een ander antwoord wat vaak naar voren kwam is dat jongeren vuurwerk afsteken omdat het een adrenaline kick kan geven.

Dit laatste antwoord kwam ook naar voren in een onderzoek. Uit een onderzoek, met als doelgroep 12-17 jarigen, blijkt dat veel jongeren bewust zijn van de gevaren van vuurwerk, maar vanwege de adrenaline kick expres risico nemen. Daarbij kan vuurwerk in groepsverband de gezelligheid verhogen. Groepsdruk kan ervoor zorgen dat angst overwonnen wordt, waardoor het risico wordt genomen. Wat verder nog uit het onderzoek kwam, is dat jongeren ook interesse hebben in illegaal vuurwerk en vuurwerk afsteken buiten de periode dat het toegestaan is. Daarbij kunnen scholen dienen als plek waar (illegaal) vuurwerk wordt gehandeld en afgestoken (De Clerqc & Jansen, 2020). Zo heb ik zelf  meegemaakt dat er in de jongenstoiletten op mijn middelbare school vuurwerk werd afgestoken (en doordat er camera voor de ingang van de toiletten hing waren de jongens betrapt, niet de meest slimme actie).

Uit andere onderzoeken blijkt dat risico nemen vaak voorkomt bij adolescenten. Risico wordt gekenmerkt drie componenten: potentie voor beloning en kosten, variatie van mogelijke uitkomsten en onzekerheid over de uitkomsten (Duell & Steinberg, 2018). Bij het afsteken van vuurwerk kan de adrenalinekick de beloning zijn. Daarbij kan vuurwerk verschillende uitkomsten opleveren; het ene vuurwerk kan een hardere knal geven. Daarnaast is de onzekerheid dat je niet weet hoe het eruit gaat zien, hoe hard de knal is, of het vuurwerk in één keer goed wordt afgestoken en of je mogelijk gewond kan raken.

Er zijn verschillende redenen waarom adolescenten meer risico’s nemen. Zo hebben adolescenten minder bezittingen en minder macht dan volwassenen, waardoor er minder op het spel staat. Ook wordt er gesuggereerd dat de hersenen van tieners en adolescenten anders omgaan met risico’s. Daarbij kan het nemen van risico’s een uiting zijn van verzet. Als oorzaak voor het nemen van risico’s wordt groepsdruk vaak genoemd, terwijl het ook kan zijn dat jongeren willen laten zien dat zij zichzelf aan het worden zijn (Sercombe, 2014). Dus het argument dat jongeren vuurwerk afsteken vanwege groepsdruk, hoeft niet altijd waar te zijn.

Verder suggereert onderzoek dat adolescenten die risico’s nemen wel deels bewust zijn van de mogelijke negatieve uitkomsten. Daarbij is de aanname dat oudere adolescenten beter nadenken over de mogelijke uitkomsten van hun gedrag, dan jongere adolescenten. jongere adolescenten zouden minder nadenken over de negatieve uitkomsten van hun gedrag (Curry & Youngblade, 2006). Mogelijk had het jongetje van 11 dat ook niet gedaan toen hij het vuurwerk van zijn leeftijdsgenoot aannam.

Tot slot blijkt dat personen met onderontwikkelde emotieregulatie gevoeliger zijn voor risico gedrag. Daarbij spelen zelfregulatie en hoge impulsiviteit ook een rol bij risico gedrag. Verder blijkt dat adolescenten die vaak als strategie hebben om emoties te vermijden ook eerder participeren in risico gedrag (Curry & Youngblade, 2006).

Dus waarom gebruiken jongeren nou vuurwerk? Misschien willen zij gewoon de adrenaline kick voelen, of vinden ze het vuurwerk gewoon mooi. Een andere verklaring is dat het nemen van risico’s spannend is, of dat jongeren zich willen verzetten en willen laten zien wie zij zijn. Mogelijk kan het ook zijn dat jongeren beschikken over een minder ontwikkelde emotieregulatie en zelfregulatie, en daarom eerder riskant gedrag vertonen. Kortom, redenen genoeg. Toch moeten jongeren het dit jaar (en mogelijk de aankomende jaren ook) het doen met knalerwtjes en sterretjes. Oftewel; steek geen vuurwerk van categorie F2, F3 (en zeker niet) F4 af!

Literatuur

Curry, L. A., & Youngblade, L. M. (2006). Negative affect, risk perception, and adolescent risk behavior. Journal of Applied Developmental Psychology, 27(5), 468–485. https://doi.org/10.1016/j.appdev.2006.06.001

De Clercq, F., & Jansen, A. (2020, december). Vuurwerk veiligheid onder jongeren (Nr. 6166). https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2021/02/19/onderzoeksrapport-vuurwerkveiligheid-onder-jongeren

Duell, N., & Steinberg, L. (2018). Positive Risk Taking in Adolescence. Child Development Perspectives, 13(1), 48–52. https://doi.org/10.1111/cdep.12310

Ministerie van Algemene Zaken. (2021, 8 december). Vuurwerkverbod tijdens oud en nieuw 2021–2022. Vuurwerk | Rijksoverheid.nl. Geraadpleegd op 15 december 2021, van https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/vuurwerk/vuurwerkverbod-oud-en-nieuw-2021-2022

Overheid. (2021, 1 juli). Vuurwerkbesluit. https://wetten.overheid.nl/. Geraadpleegd op 15 december 2021, van https://wetten.overheid.nl/BWBR0013360/2021-07-01#Hoofdstuk1a_Paragraaf1_Artikel1A.1.3

Sercombe, H. (2014). Risk, adaptation and the functional teenage brain. Brain and Cognition, 89, 61–69. https://doi.org/10.1016/j.bandc.2014.01.001

Van Wijngaarden, L. (2021, 13 december). Politie vindt illegaal zwaar vuurwerk bij 11-jarigen na melding door moeder. AD.nl. Geraadpleegd op 15 december 2021, van https://www.ad.nl/arnhem/politie-vindt-illegaal-zwaar-vuurwerk-bij-11-jarigen-na-melding-door-moeder~aebddca4/

Paars, paars en nog eens paars

Al sinds 2010 kunnen we spreken van de jaarlijks terugkerende paarse vrijdag. Maar wat is dat nou eigenlijk, paarse vrijdag?

Paarse vrijdag is jaarlijks op de tweede vrijdag van december en is geïnspireerd op de Amerikaanse Spirit Day. Deze dag ontstond als uiting tegen het pesten van LGBTQ+ jongeren en wordt georganiseerd door het netwerk van Gay-Straight Alliances (GSA).

Wat betekent LGBTQ+?

LGBTQ+ is een Engelse term.

• L staat voor lesbian, een lesbische vrouw;
• G staat voor gay, een homoseksuele man;
• B staat voor bisexual, een biseksueel persoon die op mannen en vrouwen valt
• T staat voor transgender. Voor deze personen kan het voelen alsof ze in het verkeerde lichaam zijn geboren. Soms kiest men ervoor om een geslachtsverandering te ondergaan;
• Q staat voor queer of voor questioning. Dit zijn mensen die hun seksuele voorkeur liever niet in een hokje plaatsen;
• De plus staat voor alle overige letters, men kiest voor de + zodat er niemand uitgesloten wordt. Je hebt namelijk ook de begrippen aseksueel, panseksueel enzovoort.

Deze lijst lijkt heel uitgebreid, maar het kan voorkomen dat je niet het juiste begrip vindt voor jouw eigen situatie. Je bent vrij om je te identificeren met datgene waar jij je goed bij voelt.

Maar waarom draait paarse vrijdag om de kleur paars?

De keuze voor de kleur paars is onbekend. Er zijn wel meerdere verklaringen. Een daarvan ligt bij de regenboog die centraal staat voor de LGBTQ+ community. Alle kleuren hebben op zichzelf een betekenis, maar de kleur paars heeft de betekenis spirit en valt dus goed samen met Spirit Day. 

Wat doet de universiteit met paarse vrijdag?

Universiteit Utrecht speelt ook zo haar rol in het participeren aan paarse vrijdag. Universiteit Utrecht onderschrijft het Paars Manifest. Dit is een artikel waarin staat welke voornemens een universiteit of een hogeschool zal volgen. Dit manifest is opgesteld door Student Pride NL samen met COC Nederland en is te lezen bij de onderstaande link.

https://www.eur.nl/en/media/2020-12-20201211-paars-manifest

Naast het Manifest doet de universiteit ook beroep op de media. in 2020 heeft de universiteit in haar media een bericht geplaatst met de oproep om mee te doen aan paarse vrijdag. Er was bijvoorbeeld een paarse teams achtergrond beschikbaar en er werd nogmaals benadrukt op een vertrouwenspersoon die advies en ondersteuning biedt bij vragen en/of problemen.

Dit jaar was het oorspronkelijke plan om een lezing over de geschiedenis van transgenders in Nederland door Alex Bakker te organiseren. Helaas is deze vanwege het coronavirus uitgesteld, maar ook in maart blijft dit een leuk initiatief, dus neem een kijkje!

https://www.uu.nl/agenda/lezing-paarse-vrijdag-alex-bakker

Wat is nou eigenlijk het doel van paarse vrijdag?

Uit onderzoek van King et al. (2008) is gebleken dat LGBTQ+-jongeren een groter risico lopen op suïcidaal gedrag, psychische stoornissen en drugsgebruik dan heteroseksuele mensen. Daarnaast is bekend geworden dat de mate waarin LGBTQ+-leerlingen en docenten in het VO geweld ervaren en zich onveilig voelen, verschilt van die van niet LGBTQ+-leerlingen. LGBTQ+’ers ervaren meer geweld en voelen zich minder veilig dan niet LGBTQ+’ers op dezelfde school (Mooij, 2016). Paarse vrijdag is met name opgericht vanwege deze statistieken. Het is belangrijk dat iedereen zich geaccepteerd voelt en gerespecteerd wordt. Op moment is dat dus niet zo, vandaar dat paarse vrijdag zo’n belangrijke dag is. Door paars te dragen, laat je je steun zien voor sekse, gender en seksuele diversiteit. Iedereen verdient het om als mens behandeld te worden. Vind je dat ook? Doe dan mee en draag paars!

Wil je meer weten over paarse vrijdag en hoe jij kan helpen, kijk dan op https://www.gsanetwerk.nl/gender-and-sexuality-alliance/

Literatuurlijst

Mooij, T. (2016). School Indicators of Violence Experienced and Feeling Unsafe of Dutch LGB Versus Non-LGB Secondary Students and Staff, 2006–2010. Journal of Interpersonal Violence, 31(20), 3413–3442. https://doi.org/10.1177/0886260515585527

King, M., Semlyen, J., Tai, S. S., Killaspy, H., Osborn, D., Popelyuk, D., & Nazareth, I. (2008). A systematic review of mental disorder, suicide, and deliberate self harm in lesbian, gay and bisexual people. BMC Psychiatry, 8(1). https://doi.org/10.1186/1471-244x-8-70

GSA. (2020, 25 augustus). GSA Netwerk. Geraadpleegd op 3 december 2021, van https://www.gsanetwerk.nl/gender-and-sexuality-alliance/

Feestdagen voor iedereen, ook voor kinderen in armoede

De decembermaand komt er weer aan. Voor veel kinderen betekent dit dat ze op 5 december cadeautjes krijgen, kerst vieren met een kerstboom en een kerstdiner en met oud en nieuw kunnen genieten van een gezellige avond met oliebollen en appelflappen.

Helaas geldt dat niet voor iedereen. In Nederland leeft 1 op de 12 kinderen in een gezin met armoede. Dit betekent voor hen dat er minder geld is voor nieuwe kleren, een gezonde (warme) maaltijd, toegang tot internet en vakanties. Ook betekent dit dat er weinig geld is voor cadeautjes, lidmaatschap voor een sportvereniging en meedoen aan schoolexcursies. Dit kan ook leiden tot sociale uitsluiting. Daarnaast is er ook een verband tussen armoede en onveilige hechting en een autoritaire opvoedstijl. Ook kan armoede leiden tot minder goede (hersen)ontwikkeling en minder goed presteren op school (Nederlands Jeugdinstituut, 2020).

Om deze kinderen te helpen zijn er een aantal dingen die je zou kunnen doen. Zo kun je de signalen van armoede bespreekbaar en kenbaar maken.
Signalen die kunnen duiden op armoede zijn; niet lid zijn van een sportclub en naar zwemlessen gaan, vaak dezelfde kleren dragen, onverzorgd eruit zien, lopen met kapotte schoenen, niet meedoen aan schoolreisjes en verjaardagsfeestjes (ziek melden op school, niet gaan naar de verjaardag van vriendjes) en thuis geen laptop hebben om schoolwerk te maken.
Andere signalen zijn dat een kind gepest wordt, weinig vrienden heeft, gedrags- en concentratieproblemen heeft, zichzelf en anderen weinig vertrouwt en veel last heeft van schaamte (Jeugdfonds Sport & Cultuur, 2020). Verder zijn er veel organisaties en stichtingen die kinderen zo goed mogelijk proberen te helpen. Een aantal van deze stichtingen zullen wij in dit artikel behandelen.

De voedselbank
Voedselbanken voorzien gezinnen van voedselpakketten. Eén keer per week kan een gezin langs de voedselbank gaan, om eten op te halen. In het pakket zit voornamelijk eten, maar soms ook andere producten zoals deodorant en maandverband. De voedselbank heeft twee hoofddoelen: het helpen van mensen en het tegengaan van voedselverspilling. Via de site van https://voedselbankennederland.nl/ kun je een geld donatie doen aan de voedselbank. Ook kun je bij je lokale voedselbank kijken of je voedsel/andere producten kan doneren. Over het algemeen worden vooral lang houdbare producten (pasta, rijst, beleg, producten in blik) gewaardeerd.

Stichting Jarige Job
Voor een leuke verjaardag geeft Stichting Jarige Job kinderen een verjaardagsbox, ter waarde van 35,- euro. In deze box zit een cadeau, versiering, traktaties voor op school en wat lekkers voor thuis. Deze stichting helpt per jaar meer dan 80.000 kinderen. Op https://www.stichtingjarigejob.nl/ kun je een item kopen voor in de verjaardagbox of een geldbedrag doneren. Ook kun je helpen met het inpakken van de verjaardagbox, alleen of als teamuitje.

Stichting kinderen van de voedselbank
Deze stichting geeft kinderen twee keer per jaar een kledingpakket, met daarin nieuwe kleding, schoenen en cadeautjes. De reden dat de pakketten bestaan uit nieuwe kleding, is zodat kinderen ook een keer kunnen zeggen dat zij iets nieuws hebben, wat hen een boost geeft. Ook geeft stichting kinderen van de voedselbank kinderen een verjaardagsbox, zodat zij op school kunnen trakteren en thuis met tien vriendjes een verjaardag kunnen vieren. Daarnaast zit er in de verjaardagbox ook een verjaardagscadeau. Omdat de stichting de kinderen alleen wil voorzien van nieuwe spullen, kun je via https://www.kinderenvandevoedselbank.nl/ een donatie doen.

Stichting doneer je kerstcadeau
Ook voor de feestdagen kun je kinderen voorzien van een cadeau. Deze stichting haalt geld op, en koopt hiervan cadeaubonnen van de speelgoedwinkel Intertoys. Via voedselbanken worden de cadeaubonnen verspreid. De kinderen die een cadeaubon ontvangen kunnen dan met hun ouders/verzorgers naar de speelgoedwinkel om een cadeau uit te zoeken. Als je een kind wil blij maken met een cadeaubon, kun je dat doen op https://doneerjekerstcadeau.nl/.

Stichting het vergeten kind
Het vergeten kind is een stichting die vooral kinderactiviteiten organiseert en programma’s en projecten ontwikkelt. De kinderactiviteiten geven de kinderen een positieve ervaring, zodat ze even niet hoeven te denken aan hun dagelijkse problemen, maar iets leuks kunnen doen. De programma’s die het vergeten kind ontwikkelt zijn gericht op het verbeteren van het leven van kwetsbare kinderen. Daarnaast organiseert de stichting een actie voor de feestdagen; de kinderen krijgen thuis een kerstbox. Met deze kerstbox kunnen kinderen cadeautjes ontvangen, en zelfs een dagje uit gaan. Bijdragen hieraan kan via https://www.hetvergetenkind.nl/.

Stichting Sintvoorieder1
Om kinderen in armoede wel op sinterklaasavond van een cadeau te voorzien, is stichting Sintvoorieder1 opgericht. Kinderen tussen de 0 en 18 kunnen een cadeau krijgen ter waarde van 20,- euro. Bij het cadeau wordt ook snoepgoed geleverd, passend bij het Sinterklaas thema. Tot nu is Sintvoorieder1 actief in Den Haag, Rotterdam, Bunschoten/Amsterdam en Arnhem, maar hoopt zich uit te breiden naar andere regio’s. De stichting is blij met gelddonaties, maar ook met snoepgoed en speelgoed (nieuw of zo goed als nieuw). Informatie hierover is te vinden op https://www.sintvoorieder1.nl/.

De bovenstaande stichtingen richten zich vooral op zorgen dat kinderen ook leuke feestdagen kunnen ervaren. Naast deze stichtingen zijn er ook andere organisaties die zich inzetten voor kinderen in armoede. Deze richten zich bijvoorbeeld op het voorzien van schoolspullen (Leergeld) of het zorgen van een leuke omgeving buiten (Jantje Beton). Mocht je kinderen wel willen helpen, maar je geen geld kan doneren, kun je altijd op de site van de organisatie kijken of er ook andere mogelijkheden zijn. Zo zoeken veel organisaties vrijwilligers die kunnen helpen bij de werkzaamheden. Daarnaast zijn organisaties altijd blij met een geld donatie, of deze nou groot of klein is. Dus als je een keertje een paar euro aan statiegeld hebt, kun je dat ook doneren. Alle kleine beetjes helpen!

Literatuur

Jeugdfonds Sport & Cultuur. (2020, 21 april). Hoe herken je armoede? Geraadpleegd op 26 november 2021, van https://jeugdfondssportencultuur.nl/nieuws/hoe-herken-je-armoede/

Nederlands Jeugdinstituut. (2020). Opgroeien en opvoeden in armoede. https://www.nji.nl/system/files/2021-04/Opgroeien-en-opvoeden-in-armoede.pdf

Kijk- en leestips

Kindermishandeling komt helaas in té veel gezinnen nog steeds voor. Daarom is het van 15 tot en met 21 november de week tegen kindermishandeling. In eerdere artikelen heb je al meer kunnen lezen over wat kindermishandeling inhoudt, de prevalentie, wat je kan doen en enkele ervaringsverhalen. Maar wat als je zelf nog meer wilt weten over kindermishandeling? Er zijn verschillende artikelen, documentaires en zelfs boeken beschikbaar over dit onderwerp. In dit artikel zetten we een paar kijk- en leestips op een rij!

Pijnlijk Bewijs

In 2015 is er door KRO-NCRV een documentaire gemaakt genaamd Pijnlijk Bewijs (Makkinga, 2015). In deze documentaire wordt meegelopen met een medewerker van de Forensische Polikliniek Kindermishandeling. Deze documentaire geeft een unieke inkijk in het werk op de polikliniek. Door middel van het afnemen van sporen en praten met het kind op het moment dat het letsel nog vers is, hoopt de polikliniek de grootste kans te hebben op het opsporen van de oorzaak (Makkinga, 2015).

Cathy Glass

Cathy Glass is een pleegzorger en schrijfster uit Engeland (Glass, z.d.). Er zijn door haar meerdere boeken gepubliceerd die gebaseerd zijn op haar ervaringen als pleegmoeder. In 2007 bracht Glass haar eerste boek uit, Damaged. Dit boek is focust zich op de relatie tussen Glass en Jodie, een mishandeld meisje. Komende februari gaat Glass haar volgende boek uitbrengen, Neglected, over haar pleegkind Jamey. De twee en een half jaar oude jongen kwam vlak voor kerst bij Glass aan, zijn moeder had hem zo vaak opgesloten in zijn kinderbed dat zijn beenspieren niet goed ontwikkeld waren. Nog een voorbeeld is het boek “A terrible secret”. Dit boek gaat over Tilly, haar moeder werd mishandeld door haar vader en uit angst voor eigen veiligheid heeft ze zichzelf naar de pleeghulp gebracht. Naast deze boeken zijn er door Glass nog vele bestsellers geschreven vol met haar eigen verhalen over de problemen die kindermishandeling of verwaarlozing met zich meebrengen (Glass, z.d.). Echte aanraders dus!

Dit is een verschrikkelijk boek

Maar wel, met een gouden boodschap. Gedragsspecialist Anton Horeweg schreef speciaal voor de week tegen kindermishandeling in 2020 het boek “dit is een verschrikkelijk boek”. Dit boek is gericht op kinderen tussen de 10 en 12 jaar en illustreert hoe een onveilige situatie er uit ziet. Op deze manier hoopt de schrijver te bereiken dat kinderen die zelf mishandeld worden of vrienden hebben in zo’n situatie zich realiseren dat het niet ‘normaal’ is. Naast mishandeling worden ook andere gevoelige of traumatische onderwerpen besproken zoals bijvoorbeeld het verliezen van een dierbare, vechtscheidingen of gepest worden. Hoewel het niet geschreven is voor onze leeftijdscategorie is het wel een prachtig voorbeeld voor deze themaweek.

Een stille leerling in de klas

Bij extraverte kinderen is het ontdekken van mishandeling vaak makkelijker, deze kinderen schreeuwen vaker gewoon wat ze denken. Maar hoe herken je mishandeling of verwaarlozing bij een stil kind? In dit boek van Peter Mol wordt de belangrijke rol van de leraar besproken bij de ontwikkeling van mishandelde of verwaarloosde kinderen. Bibliotheek.nl beschrijft het boek van Mol als: “Een actuele, goed onderbouwde benadering van met name de rol van de leerkracht bij kindermishandeling.”

Getekend – Sporen van kindermishandeling

Altijd hebben ze gezwegen, uit angst, schaamte of schuldgevoel. Nu vertellen ze hun verhaal. Deze documentaire, gemaakt door Hameeda Lakho in samenwerking met Fonds Slachtofferhulp, toont het indrukwekkende verhaal van vijf slachtoffers van kindermishandeling. Ook deze docu is gemaakt in het teken van de week tegen de kindermishandeling en geeft een mooi beeld van de littekens die achtergelaten worden door een onveilige thuissituatie. Deze serie mini-docu’s is terug te zien op NPO start en zeker het kijken waard.

Hopelijk worden er deze week tegen de kindermishandeling ook weer interessante documentaires en boeken gepubliceerd, maar voor nu moeten we het nog even doen met de verhalen van de afgelopen jaren. Maar gelukkig zijn er dus nog meer dan genoeg interessante en indrukwekkende verhalen om je in te verdiepen. Genoeg opties om meer te weten te komen over kindermishandeling dus!

Literatuur:

Makkinga, B. (2015, 16 november). Pijnlijk bewijs. 2Doc.nl. Geraadpleegd op 13 november 2021, van https://www.2doc.nl/documentaires/series/2doc/2015/november/pijnlijk-bewijs.html

Glass, C. (z.d.). Cathy Glass | Author. Cathyglass.Co.Uk. Geraadpleegd op 13 november 2021, van https://cathyglass.co.uk/

Medailles of Mishandeling?

Het is zaterdagmiddag, ik heb lekker kunnen uitslapen en heb niet veel gepland voor vandaag. Weekend is voor mij als hardwerkende studente erg belangrijk, echt even bijkomen.

Maar zaterdag is voor veel gezinnen propvol ingepland; 7:00 opstaan, snel (gezond!) ontbijten, sportkleren aan, in de auto op weg naar een wedstrijd, de kinderen aanmoedigen vanaf de zijlijn en dan natuurlijk ook nog eens winnen.

Een best normale zaterdag voor veel gezinnen in Nederland, maar in sommige gevallen is het niet meer ’normaal’, dan gaat het van leuk sporten naar vormen van kindermishandeling.

Stéphanie Tijmes die op jonge leeftijd al turn topsportster was heeft het hierover in de documentair Mist. Zij heeft op jonge leeftijd grensoverschrijdend gedrag meegemaakt waar ze nu nog mee moet dealen.

„Het draait om macht, misbruik en medailles. Trainers en bondsbestuurders maken misbruik van tot robot gestuurde meisjes om hun eigen successen te behalen. En daarbij is alles geoorloofd, gelegaliseerd en genormaliseerd: intimideren, kleineren, uitschelden, vernederen, misbruiken, mishandelen, manipuleren, isoleren, angst zaaien, body shamen, vloeken, reguleren, straffen, treiteren, wraak nemen, verwaarlozen, brainwashen.”

Schreef Stéphanie (26) aan de tuchtrechter

Wanneer hebben we het over leuke medailles en wanneer hebben we het over kindermishandeling? Hoe vaak komt deze soort kindermishandeling voor in Nederland, en hoe kunnen we dit voorkomen? Ik hoop hier antwoord op te vinden en awareness te verspreiden. 

Grensoverschrijdend gedrag kent vele vormen. Een onderzoeksrapport van Vertommen (2017) aangaande het bevolkingsonderzoek naar seksueel gedrag in de Nederlandse sport, laat zien dat seksueel overschrijdend gedrag een probleem vormt in Nederland. De prevalentie van SSG in Nederland is volgens dit onderzoek 12%, de uitgangsvormen, intensiteit, frequentie en duur van SSG zijn zeer divers. Verder tonen deze resultaten aan dat op jonge leeftijd sporten op internationaal niveau de kans op het meemaken van SGG sterk verhoogt. Ook minderheidsgroepen, zoals LGBTQIA+ sporters lijken kwetsbare groepen te zijn voor het ervaren van SGG in een sportomgeving.

Ernstige cijfers vind ik dit, 12% en wie weet nog meer, en dan hebben we het alleen over seksueel overschrijdend gedrag.

De ernst van deze cijfers laten me schrikken. En boos vraag ik me waarom de meeste vrijwilligers in Nederland nog steeds bij sportclubs aan de slag kunnen zonder een Verklaring Omtrent Gedrag te hoeven laten zien?

‘’Clubs, verenigingen en kerken die een actief beleid voeren tegen grensoverschrijdend gedrag, kunnen hun vrijwilligers via sportbond NOC*NSF, vrijwilligersplatform NOV of kerken koepel CIO een gratis Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) aan laten vragen. Tot nu toe doet er nog geen 20% van de bijna 24.000 sportclubs mee aan deze regeling’’(redactie, 2021).

Ik vind dit zeer nalatig gedrag van sportclubs, een tucht pleger kan dus gewoon van club naar club lopen en daar weer zijn volgende slachtoffers uitzoeken. Schandalig vind ik dit, het is nog wel gratis en deze regeling is er niet voor niks. Voor (toekomstige) ouders, wil ik het advies meegeven dit goed te checken voordat je je kind aanmeldt op een sportclub.

Nadat ik het verhaal van Stéphanie gelezen had, ging op zoek naar wetenschappelijke artikelen die mij meer inzicht zouden verschaffen over dit problematisch fenomeen. Tijdens mijn zoektocht kwamen er veel artikelen over seksueel grensoverschrijdend gedrag naar voren. Wat natuurlijk erg belangrijk is, begrijp me niet verkeerd. Maar toch denk ik dat de andere vormen van kindermishandeling op de sportclubs zoals body shaming, kleineren, verwaarlozen en misbruiken ook de aandacht moeten krijgen. Het is lastig om hier nu een uitspraak over te doen, ik weet namelijk niet zeker of dit ook buiten de topsport gebeurt, of dit vooral bij jongens of meisjes voorkomt en of er bepaalde sporten zijn die er tussen uit springen.

Er moet hier meer aandacht aan besteed worden, zodat het leed dat bijvoorbeeld Stéphanie tot vandaag de dag nog met zich draagt, voorkomen kan worden bij andere kinderen. Want sport moet geen kwelling worden, sporten moet leuk zijn, waar kinderen even lekker los kunnen gaan en vriendjes en vriendinnetjes leren kennen. Wat ik hier wel van heb kunnen leren is dat kindermishandeling niet alleen achter de voordeur plaatsvindt, en dat onze toekomstige pedagogische ogen vaak verder moeten kijken.

Ervaring met mishandeling

Vier ervaringsverhalen van slachtoffers van kindermishandeling

In 2017 heeft 3 procent van alle kinderen in Nederland te maken gehad met een vorm van kindermishandeling (Nederlands Jeugdinstituut, 2019). Er zijn verschillende verhalen naar buiten gekomen van mensen die in hun jeugd mishandeld zijn. Deze verhalen zijn onder andere te vinden op de site van de week tegen kindermishandeling (https://weektegenkindermishandeling.nl/). In dit artikel worden vier ervaringsverhalen behandeld. Elk verhaal gaat over een andere vorm van kindermishandeling. 

Ondanks dat de mishandeling niet opzettelijk was, werd Lianne verwaarloosd door haar ouders. Haar moeder was psychisch ziek en haar vader dronk veel. Dit zorgde voor een onvoorspelbare thuissituatie, met veel schreeuwen, dreigen, gooien met voorwerpen en veel spanningen. Ook liep zij er onverzorgd en vermoeid bij, met bijvoorbeeld vieze kleren en geen jas in de winter. Tegen vriendjes en vriendinnetjes mocht niks gezegd worden, en als er iets werd gezegd werd het niet begrepen, omdat het van buiten leek alsof alles goed ging. Pas op de middelbare school werd het voor Lianne duidelijk dat de situatie niet normaal was, omdat de thuissituatie bij vrienden heel anders was. Inmiddels is zij maatschappelijk werker, en deelt ze haar verhaal om duidelijk te maken dat mishandeling ook emotioneel kan zijn, of verwaarlozing (LIANNE 2020) .

Mohini werd geslagen door haar ouders, maar niemand in haar omgeving deed iets aan haar situatie. Door de kleur van haar huid waren blauwe plekken niet zichtbaar, waardoor niemand kon zien dat zij mishandeld werd. Op de middelbare school uitte zij veel woede, en begon ook met roken en haarzelf pijn doen. Zij kreeg te maken met jeugdzorg en gedwongen opnames. Op haar veertiende kreeg ze een relatie, maar de jongen was een loverboy. Doordat hij haar manipuleerde om alcohol en drugs te gebruiken raakte buiten bewustzijn. Toen ze wakker werd lag ze in een kamer naast een onbekende man. Zij werd mishandeld door haar loverboy, zowel geestelijk als lichamelijk. Toen zij ontsnapte, na anderhalf jaar, kwam zij terecht bij de crisisopvang. Ze ging gastlessen geven over loverboys en kreeg veel steun van haar projectleider. Ze staat nu positief in het leven, en biedt met stichting BePositive workshops, trainingen, lezingen en coaching aan hulpverleners en jongeren (MOHINI, 2020).

De jeugd van Ted bevatte veel mishandeling, door zijn vader en moeder. Vanaf zijn vijfde verjaardag misbruikte zijn vader hem. Toen hij acht was scheidden zijn ouders, waar hij heel blij mee was. Echter, hij geeft aan dat hij meer beschadigd was door zijn moeder dan door zijn vader. Zijn moeder gaf veel commentaar en kritiek op wat hij deed, maar ook op zijn uiterlijk. Hij voelde zich ongewild, wat ook kwam doordat zijn moeder zei dat hij een ongelukje was. Dit hoorde hij bijna dagelijks. In de jaren na de scheiding begon zijn moeder ook meer te drinken, wat Ted ervaarde als vreselijke jaren.  Ted had wel een oom en tante, waar hij veel tijd doorbracht. Hier voelde hij zich wel goed, en heeft hij ook goede herinneringen aan. Deze positieve ervaringen hielpen met het verwerken van zijn trauma. Ted is nu werkzaam als directeur van stichting praat (TED, 2020).

Hameeda werd mishandeld door haar vader en stiefmoeder. Nadat haar moeder zogenaamd dood was, klampte ze zich als kleuter vast aan haar stiefmoeder. Ze probeerde veel liefde en waardering te krijgen, maar dit werd nooit aan haar gegeven. Haar vader had veel controle over haar. Zo had ze tien minuten om vanuit school thuis te komen, om de telefoon op te nemen. Als ze te laat was werd ze in de avond door haar vader geslagen. Van haar stiefmoeder mocht ze nooit lachen. Ook sloot haar stiefmoeder haar op in aparte kamers, en haar haren werden kortgeknipt. Toen Hameeda na een schooldag haar verjaardag traktatie aan haar zus gaf, werden zij allebei fysiek mishandeld, omdat haar stiefmoeder vond dat de overgebleven traktatie aan haar zoon moest worden gegeven. Als zij vertelde aan de staf van school wat er thuis gebeurde, verdraaide haar vader het verhaal. Tien jaar lang is zij mishandeld, wat leidde tot een ontwikkelingsachterstand en stotteren. Ook kon zij eten niet binnenhouden, met als gevolg dat zij geforceerd werd om haar braaksel op te eten.  Op haar dertiende is zij naar het politiebureau gegaan. Haar vader wilde daarna niks meer met haar te maken hebben. Zij wisselde vaak van kindertehuizen. Ondanks deze gebeurtenissen bleef zij sterk, en zei ze tegen haarzelf dat ze zich niet kapot liet maken. Zij heeft bestsellers geschreven (‘Verborgen tralies’, ‘Gebroken cirkel’ en ‘Geheim geweld’)  en werkt als gastdocent, motivational speaker en herstelcoach. Ook is zij benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau (HAMEEDA, 2020).

Naast de verhalen van Lianne, Mohini, Ted en Hameeda zijn er op de site van de week tegen kindermishandeling ook andere verhalen te vinden. Deze verhalen zijn van slachtoffers, hulpverleners en ouders, die te maken hebben gehad met kindermishandeling. In totaal zijn er dertig verhalen gepubliceerd. 

Literatuur

HAMEEDA. (2020, 15 april). Week tegen kindermishandeling. Geraadpleegd op 10 november 2021, van https://weektegenkindermishandeling.nl/hameeda/

LIANNE. (2020, 2 november). Week tegen kindermishandeling. Geraadpleegd op 10 november 2021, van https://weektegenkindermishandeling.nl/lianne/

MOHINI. (2020, 31 augustus). Week tegen kindermishandeling. Geraadpleegd op 10 november 2021, van https://weektegenkindermishandeling.nl/mohini

Nederlands Jeugdinstituut. (2019, 12 februari). Cijfers over kindermishandeling | Nederlands Jeugdinstituut. https://www.nji.nl. Geraadpleegd op 10 november 2021, van https://www.nji.nl/cijfers/kindermishandeling

TED. (2020, 6 juli). Week tegen kindermishandeling. Geraadpleegd op 10 november 2021, van https://weektegenkindermishandeling.nl/ted/

Wat doe jij bij de signalen van kindermishandeling?

Noortje komt met grote blauwe plekken op haar arm de klas in. De juf merkt het op en vraagt wat er gebeurt is. Noortje geeft geen direct antwoord en de juf laat het gaan. Later op de dag maakt ze een lijstje met de dingen die opvallen aan Noortje haar gedrag. Ze is vaak moe, heeft meerdere keren blauwe plekken gehad en ze zondert zich vaak af van haar leeftijdgenootjes. De juf van Noortje besluit contact op te nemen met Veilig Thuis en zij ondernemen verdere actie. Het blijkt dus dat Noortje een ziekte heeft die ervoor zorgt dat ze heel snel blauw wordt en moe is. Noortje wilde dit alleen niet tegen de juf zeggen, omdat ze zich ervoor schaamt. Er is in dit geval geen sprake geweest van kindermishandeling. Wat vind jij, heeft de juf van Noortje wel de goede keuze gemaakt om contact op te nemen met Veilig Thuis?

In het artikel “wat is kindemrishandeling” dat gister online is geplaats kan je lezen dat er jaarlijks rond de 119.000 kinderen slachtoffer zijn geworden van kindermishandeling. En dat er verschillende vormen van kindermishandeling zijn: lichamelijke mishandeling, emotionele mishandeling, lichamelijke verwaarlozing, emotionele verwaarlozing en seksueel misbruik.

Kinderen vertonen vaak symptomen als ze in aanraking komen met mishandeling. Onder deze symptomen vallen onder andere: vermoeidheid, gebruik van alcohol en drugs en weinig concentratie (Rijksoverheid, 2021). Wanneer een kind deze symptomen heeft is er altijd de keuze om contact met iemand op te nemen. Het is echter wel zo dat in sommige gevallen de situatie niet is wat het lijkt, net als bij de situatie van Noortje. Hoe weet je welke keuze je moet maken?

Wat kun je doen?

Voor het kind

Herken je een van de beschreven vormen van mishandeling dan wil ik dat je weet dat je niet alleen bent. Er zijn mensen buiten je directe omgeving die jou kunnen helpen. Als je denkt dat een van de beschreven vormen voor jou geldt, bel dan een van de volgende nummers. Zij kunnen jou verder helpen.

Veilig Thuis (0800-2000)

Kindertelefoon (0800-0432)

Je kunt ook chatten met de kindertelefoon op www.kindertelefoon.nl

Voor de buitenstaander

Herkent u een van de beschreven vormen van mishandeling, twijfel dan niet en neem contact op. Veilig Thuis kunt u advies geven wat u het beste kunt doen in deze situatie (0800-2000). Het is altijd beter om er iets mee te doen dan wegkijken.

Voor de volwassene

Net zoals in de situatie van Noortje, zijn dingen niet altijd zoals ze lijken. Elke situatie is anders mede ook omdat situaties soms lopen buiten de wil om. Loopt u tegen problemen aan, heeft ondersteuning nodig bij de zorg voor uw kind of heeft u vragen, neem dan (anoniem) contact op met Veilig Thuis (0800-2000). Zij kunnen u helpen met advies en eventuele verdere actie. Er is hulp buiten de directe omgeving om.

Kortom, een situatie kan er altijd anders uitzien dan dat hij in werkelijkheid is. Toch is er altijd de optie om contact op te nemen en om advies te vragen. Het verhaal van Noortje had namelijk een hele andere uitkomst kunnen hebben.

Kindermishandeling – Wat weet jij er van?

We staan deze week dus stil bij kindermishandeling, maar wat houdt kindermishandeling eigenlijk in? De Jeugdwet omschrijft kindermishandeling als elke vorm van kindermishandeling die voor een kind bedreigend of gewelddadig is. Hierbij denk je misschien snel aan fysieke mishandeling, zoals het slaan en schoppen van een kind. Maar er zijn ook andere vormen van mishandeling, zoals emotionele mishandeling en lichamelijke en emotionele verwaarlozing. Onder emotionele verwaarlozing wordt verstaan het regelmatig uitschelden van een kind, afwijzend en vijandig reageren en het kind opzettelijk bang maken. Lichamelijke verwaarlozing ontstaat wanneer een kind niet de zorg en verzorging krijgt die hij nodig heeft. Bij emotionele verwaarlozing krijgt het kind gedurende lange tijd weinig positieve aandacht en wordt de behoefte van het kind aan liefde, aandacht, warmte en geborgenheid genegeerd. Ook seksueel misbruik is een vorm van kindermishandeling waarbij een volwassene een kind seksuele aanrakingen of handelingen opdringt. 

Kindermishandeling is dichterbij dan je denkt. Uit onderzoek van Alink et al. (2011) blijkt dat 119.000 jeugdigen per jaar slachtoffer zijn van kindermishandeling. De prevalentie verschilt tussen de verschillende vormen van kindermishandeling. Emotionele verwaarlozing is de meest voorkomende vorm van kindermishandeling met een prevalentie van 8,4%, gevolgd door lichamelijke verwaarlozing met 8,1%, seksueel misbruik komt het minst voor met bijna 1%. Hierbij is wel een belangrijk om een kanttekening te plaatsen: het gaat om gemelde vormen van mishandeling, het zou dus kunnen zijn dat seksueel misbruik de minst gemelde vorm van misbruik is. Dit blijkt ook uit de Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen (2014) die aangeeft dat 10% van de minderjarige meiden wel eens manuele seks heeft gehad tegen haar zin in. Manuele seks is het vingereren en aftrekken wat zowel actief als passief plaats kan vinden. De daadwerkelijke prevalentie van seksueel misbruik kan dus hoger zijn. Ook de prevalentie van emotionele verwaarlozing is de afgelopen tijd significant gestegen, door de COVID-lockdown (Vermeulen et al., 2021). In 2017 zijn over een periode van drie maanden 15.000 kinderen slachtoffer geworden van kindermishandeling. In vergelijking met 40.000 kinderen in de periode van de eerste COVID-lockdown. Een groot verschil, maar slechts 8,7% van die meldingen zijn ontstaan tijdens de lockdown. Bij de overige 91,3% bestond het vermoeden van mishandeling al voor de lockdown, maar zijn deze vermoedens verergerd. 

Kindermishandeling is dus dichterbij dan je denkt. Daarom is het belangrijk om deze week eens extra stil te staan bij het onderwerp kindermishandeling en dit willen wij samen met jullie doen. Wat kan jij doen als mens en wat kan jij doen als professional? Dus volg ons account om elke dag een nieuwe post te zien! 

Kijk voor meer informatie over de commissies in het commissieuitlegboekje via de volgende link: