Kinderen in Oekraïne
Sinds Rusland op 24 februari Oekraïne is binnengevallen zijn er veel zaken veranderd. Zo zijn veel Oekraïners op de vlucht geslagen en zijn er verschillende sancties tegen Rusland opgelegd. Als Paperascie willen wij graag stilstaan bij de oorlog in Oekraïne en met name bij de gevolgen voor (Oekraïense) kinderen.
Oekraïne is sinds 1991 een onafhankelijk land. Voor 1991 was Oekraïne een onderdeel van de voormalige Sovjet-Unie. De officiële taal die in Oekraïne gesproken wordt is Oekraïens, die sinds 2019 ook de verplichte voertaal op scholen is. Vanwege de geschiedenis met Rusland spreken veel Oekraïners nog Russisch. De afgelopen jaren is de houding in Oekraïne meer westers geworden. Zo zijn veel Oekraïners voor aansluiting bij de EU en bij de NAVO. Ondanks het feit dat Oekraïne een onafhankelijk land is, beschouwt de Russische president Poetin het nog als onderdeel van Rusland (Vennink, 2022).
Inmiddels zijn meer dan één miljoen kinderen uit Oekraïne gevlucht. Daarnaast stelt de VN-kinderrechtenorganisatie dat er minstens 37 kinderen overleden zijn. Minstens 50 kinderen zijn gewond geraakt. Ook is een kinderziekenhuis in Marioepol gebombardeerd, waarbij er zeventien mensen gewond zijn geraakt (NOS, 2022).
Steeds vaker komen kinderen uit Oekraïne zonder hun ouders aan in buurlanden. Sommige kinderen reizen met vrienden of buren, omdat hun ouders Oekraïne niet kunnen verlaten. Andere kinderen raken hun ouders kwijt of worden alleen op de trein gezet. Veel kinderen die alleen reizen, zijn jonger dan veertien jaar. Kinderen die alleen moeten reizen kunnen meer psychische stress, onzekerheid en angst krijgen. Daarbij is er het risico dat deze kinderen te maken krijgen met geweld, mensenhandel en misbruik. Gelukkig zijn er veel vrijwilligers die deze kinderen willen helpen. Ook probeert organisatie Save the Children families weer te herenigen (Van Zwienen, 2022).
Er zijn sinds het begin van de oorlog verschillende initiatieven genomen voor kinderen uit Oekraïne. Zo is er op de internationale school Splash in Slowakije ruimte gemaakt voor kinderen die Oekraïne zijn ontvlucht. De voertaal op de school is eigenlijk Engels, maar Oekraïense vluchtelingen kunnen hun eigen taal spreken. Het beleid in Slowakije is voor Oekraïners aangepast, waardoor kinderen snel en gratis opvang kunnen krijgen (Rethmeier, 2022). In Gent kunnen Oekraïense gezinnen hun kinderen naar school en de kinderopvang sturen. Er zijn ook budgetten voor kinderen die de taal moeten leren (Van Waeyenberghe, 2022).
Kinderen uit andere landen kunnen ook nare gevolgen ervaren van de oorlog in Oekraïne. Als eerste is er meer kans op honger. Veel tarwe komt uit Oekraïne en Rusland. Hierdoor kunnen er tekorten ontstaan in landen die afhankelijk zijn van Oekraïne en Rusland. Daarbij kunnen voedselprijzen stijgen wat ook kan leiden tot meer armoede en honger. Daarbij kan de geestelijke gezondheid van kinderen nadelig worden beïnvloed. Zo kan het vermijden van het onderwerp leiden tot eenzame en angstige gevoelens. Tot slot is er een groot risico op energiearmoede. De toename van de energieprijs is voor iedereen nadelig, vooral voor armere gezinnen. Zij kunnen meer moeite hebben met maandelijks rondkomen. Sommige huishoudens zullen zelfs moeten kiezen tussen de verwarming aanzetten of het kopen van voedsel (Save the Children, 2022).
In Nederland wordt de kindertelefoon vaker gebeld. Kinderen maken zich zorgen over de oorlog en vragen zich af of de oorlog naar Nederland zal komen. Volgens de directeur van de kindertelefoon zijn kinderen veerkrachtig en kan de kindertelefoon daarop inspelen. Volgens haar weten kinderen ook wat ze nodig hebben om zichzelf gerust te stellen. Door social media kunnen kinderen meer beelden zien over de oorlog wat kan zorgen voor meer angst bij de kinderen (NU.nl, 2022).
Voor ouders kan het moeilijk zijn om in te schatten wat hun kind wel of niet zou moeten horen over de oorlog. Voor jonge kinderen is er het advies om ze af te schermen van informatie over de oorlog, omdat zij nog een grote fantasie hebben en veel dingen geloven. Voor oudere kinderen kan het helpen om niet in een keer het hele conflict uit te leggen maar steeds iets meer te vertellen, afhankelijk van wat het kind aankan en hoeveel het kind vraagt. Daarbij is het belangrijk om perspectief te bieden, door bijvoorbeeld duidelijk te maken dat Oekraïne ver weg is of door te zeggen dat er gezocht wordt naar een oplossing (RTL Nieuws, 2022).
Veel mensen willen graag hulp bieden aan Oekraïne. Er zijn verschillende organisaties die zich inzetten voor Oekraïne, die we graag op een rij willen zetten.
SOS Kinderdorpen zet zich in voor het helpen van kinderen en families in Oekraïne, door ze levensmiddelen, psychische hulp en opvang te bieden. https://www.soskinderdorpen.nl/forms/donatie-eenmalig-noodhulp-oekraine/
Hart voor Kinderen zet zich in voor kinderen en moeders. De organisatie probeert gezinnen te helpen door ze te voorzie onderdak, levensmiddelen en zorg. https://hartvoorkinderen.nl/wat-wij-doen/eenmalige-hulpacties/noodhulp-oekraine
Ook kun je doneren op GIRO555. Donaties gaan uit naar levensmiddelen, zorg, schuilplekken, transport en hulpverleners in Oekraïne. https://giro555.nl/oekraine-de-hulp/
Artsen zonder Grenzen proberen Oekraïners te voorzien van medische hulp, medicijnen, spoedeisende hulp en noodchirurgie. Ook in buurlanden van Oekraïne staan teams klaar om vluchtelingen hulp te bieden. https://www.artsenzondergrenzen.nl/doneer/support-onze-teams/
Organisatie Red een Kind verleent noodhulp aan mensen in Oekraïne en buurlanden van Oekraïne. Er wordt geld ingezameld voor opvang, levensmiddelen en zorg. https://www.redeenkind.nl/help-mee/met-een-donatie-gift/oekraine/?id=33620
Literatuur
NOS. (2022, 10 maart). Ruim 1 miljoen kinderen Oekraïne ontvlucht: “Ze hebben dringend vrede nodig”. Geraadpleegd op 13 maart 2022, van https://nos.nl/collectie/13888/artikel/2420538-ruim-1-miljoen-kinderen-oekraine-ontvlucht-ze-hebben-dringend-vrede-nodig
NU.nl. (2022, 7 maart). Kindertelefoon krijgt flink wat vragen over de oorlog in Oekraïne. NU – Het laatste nieuws het eerst op NU.nl. Geraadpleegd op 13 maart 2022, van https://www.nu.nl/spanningen-oekraine/6187912/kindertelefoon-krijgt-flink-wat-vragen-over-de-oorlog-in-oekraine.html
Rethmeier, E. (2022, 7 maart). Zo snel mogelijk weer naar school en aan het werk: hoe Slowakije omgaat met vluchtelingen uit Oekraïne. EenVandaag. Geraadpleegd op 13 maart 2022, van https://eenvandaag.avrotros.nl/item/zo-snel-mogelijk-weer-naar-school-en-aan-het-werk-hoe-slowakije-omgaat-met-vluchtelingen-uit-oekraine/
RTL Nieuws. (2022, 25 februari). Hoe praat je met je kind over de oorlog? “Vertel steeds een stukje meer”. Geraadpleegd op 13 maart 2022, van https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5290702/hoe-praat-je-met-je-kind-over-de-oorlog-oekraine-rusland-tanks
Save the Children Nederland. (2022, 7 maart). Crisis in Oekraïne heeft ernstige gevolgen voor kinderen wereldwijd. Geraadpleegd op 13 maart 2022, van https://www.savethechildren.nl/actueel/nieuws/2022/crisis-in-oekraine-heeft-ernstige-gevolgen-voor-ki
Van Waeyenberghe, S. (2022, 3 maart). Waar moeten de kinderen van Oekraïense gezinnen heen? “We zijn hier op voorbereid”. pzc.nl. Geraadpleegd op 13 maart 2022, van https://www.pzc.nl/gent/waar-moeten-de-kinderen-van-oekraiense-gezinnen-heen-we-zijn-hier-op-voorbereid~a7cd1dda/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F
Van Zwienen, S. C. V. D. W. (2022, 9 maart). Steeds meer Oekraïense kinderen alleen op de vlucht: ‘Hartverscheurend’. AD.nl. Geraadpleegd op 13 maart 2022, van https://www.ad.nl/buitenland/steeds-meer-oekraiense-kinderen-alleen-op-de-vlucht-hartverscheurend~ac9c37ae/
Vennink, T. (2022, 24 februari). Dit zijn de achtergronden van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. de Volkskrant. Geraadpleegd op 13 maart 2022, van https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/dit-zijn-de-achtergronden-van-de-oorlog-tussen-rusland-en-oekraine~b3e08ab1/